Positiespel uitgevoerd

Positiespel gaat om het creëren van mogelijkheden voor de speler met bal. Hoe meer mogelijkheden, hoe moeilijker het is om een (de goede) keuze te maken. Daarom is het met name in de beginfase heel belangrijk om spelers veel vertrouwen te geven, want ze zullen waarschijnlijk relatief veel fouten maken. Wanneer spelers echter eenmaal juiste keuzes gaan maken, wordt het voor een tegenstander bijna ondoenlijk om een bal te veroveren. Dit is een waarheid die geldt voor de top en voor de laagste amateurs, zowel bij de senioren als bij de jeugd.

Geeft een speler een verkeerde pass en leidt dit tot balverlies, dan moet de speler de mogelijkheid hebben om de volgende keer voor dezelfde keuze te komen staan om weer een beslissing te kunnen nemen. Wellicht is het dan nog niet de goede keuze of maakt de speler dezelfde fout. Hoewel dit, uiteraard, niet tot in het oneindige door kan gaan is het allerbelangrijkste onderdeel dat een speler niet negatief benaderd mag worden na een foute keuze. Dit leidt in de toekomst namelijk tot het niet maken van keuzes (bal naar voren trappen, bal terugspelen, egoïstisch spel). Een foute keuze van een speler moet leiden tot een correctie van de trainer. Correctie betekent in dit geval uitleggen welke keuze dan wél gemaakt had moeten worden en, zoals gezegd, niet in het negatief benaderen van de reeds gemaakte keuze.

Dit valt te perfectioneren door er elke training aandacht aan te besteden. Ik heb op mijn training standaard pass-oefeningen (al dan niet verwerkt vanuit posities) en/of positiespel en/of afronden vanuit positiespel op het programma staan. Je zult zien dat spelers snel betere keuzes gaan maken, wanneer je als trainer maar positief blijft en de goede keuzes blijft herhalen.


Voorbeelden van goede keuzes haal ik uit de wedstrijd van afgelopen weekend, Barcelona - Atletico Madrid.
Positiespel, en daarmee het maken van keuzes, begint bij de aftrap. Wanneer de tegenstander aftrapt zijn er de keuzes die gemaakt moeten worden met betrekking tot het doordekken, vastzetten en jagen, wanneer jij de aftrap hebt zijn het de keuzes die je maakt in het positiespel. De allereerste keuze is en blijft de formatie. Bij Barcelona is dit elke wedstrijd hetzelfde, dus zo ook deze. Een 4-3-3-opstelling met op het middenveld 1 controleur en 2 aanvallende middenvelders:
  
*Klik op de plaatjes voor een vergroting

Controleur Busquets kiest ervoor om rechtsback Alves in te spelen. Ook dit is al een keuze. Zoals je kunt zien speelt Atletico met twee spitsen. Had Busquets teruggespeeld op een van centrale verdedigers, dan had Atletico meteen druk kunnen zetten en had back Alves ingespeeld moeten worden met de rug naar de goal van de tegenstander. Nu hoeft Alves maar een paar stappen te doen om de 1e linie van Atletico uit te spelen.:

De twee spitsen kiezen ervoor om de rechterkant van Barca af te dekken. Hierdoor komt er voor Barca ruimte op links en dat is de reden waarom Alves terugspeelt op centrale verdediger Pique:

Vervolgens gebeurt er wat interessants. Pique speelt verder door naar de linkercentrale verdediger Abidal. Atletico maakt in de persoon van spits Aguero nu ook een keuze. Ze kiezen ervoor om de 2e spits te laten zakken naar controleur Busquets (je ziet Aguero wijzen) en om druk te zetten op linksback Maxwell.

Verdediger Abidal neemt de bal naar voren aan, hierdoor kan Atletico Barcelona in principe vast zetten, want de spits van Atletico zorgt er met zijn loopactie voor dat hij niet terug kan spelen naar centrale verdediger Pique (rechts dus, waar de ruimte ligt):

Nu komt het aan op het inzicht van de spelers van Barcelona. Wanneer de middenvelders in de bal zouden komen zou dit problemen op gaan leveren, omdat ze overal vast staan. Daarom loopt iedereen in de diepte vrij en zakt controleur Busquets in om de positie van Abidal over te nemen. Hierdoor kan Abidal oplopen met de bal zonder daarbij aangevallen te worden, en door de loopactie van spits Aguero eerder (zodat Abidal niet naar rechts kon spelen) heeft Abidal een voorsprong op zijn Aguero:

Doordat Abidal een snelle en sterke verdediger is levert dit geen problemen op. Het probleem ligt daardoor alsnog bij Atletico, want op een gegeven moment moet er een middenvelder gaan stappen waardoor er (veel!) spelers vrij komen te staan. Dit komt doordat Atletico middels een zone-verdediging speelt op het middenveld (de rechtermiddenvelder loopt 'uit positie' (niet in het grijze) en loopt daarom terug, in plaats van druk te zetten op de man met de bal):

Zone-verdediging is in principe een goed concept. Wanneer je er voor zorgt dat er veel linies zijn (veel 'zones') dan is het voor de tegenstander heel moeilijk om er door te komen. Atletico speelt, net als heel veel teams, echter met maar 3 linies/zones. De voorhoede, het middenveld en de verdediging. Hierdoor komt er veel ruimte 'tussen de linies'. In die ruimte kun je vrij staan. Onderstreept zijn de spelers van Barcelona die hierdoor vrij komen te staan:

Terug naar Abidal. Hij kiest er voor (goede keuze, want de ruimte lag immers aan de rechterkant van het veld) om rechtshalf Xavi in te spelen. Die is vrijgekomen doordat hij naar het centrum is gelopen en doordat hij in de zone tussen het middenveld en aanval gaat staan. Doordat Atletico met 2 spitsen speelt is er zelfs ín de zone van de aanvallers (in de breedte) ruimte voor Xavi:

Xavi draait dus ook door naar de rechterkant en kan daar de volledig vrije back Alves in spelen. Goed zichtbaar zijn wederom de linies/zones van Atletico, dit keer staan ze dichter op elkaar waardoor er minder ruimte is tussen de linies:

Het maken van goede keuzes is dus enorm belangrijk. Had Abidal ervoor gekozen om de drukte in te spelen, was de kans op balverlies groter. Desondanks maakt back Alves wél die keuze (geen beeld van omdat de score in beeld kwam en het daardoor niet te zien was) en speelde rechtshalf Xavi weer in, die door de drukte balverlies lijdt.

Door het vroege druk zetten heroverd Barca de bal en kan centrale verdediger Pique back Alves in spelen:

Alves moet nu weer een keuze gaan maken. Hij heeft de keuze uit de in de bal komende controleur Busquets en de in de bal komende rechtsbuiten Pedro. Hij kiest voor rechtsbuiten Pedro. Op het moment dat Pedro de bal krijgt is duidelijk te zien wat de problemen zijn van de zone-verdediging zoals Atletico die speelt. Barcelona speelt op het middenveld met 2 linies (controleur en aanvallende middenvelders), Atletico maar met 1. Hierdoor komt er dus altijd iemand van barcelona vrij. De tegenstander kiest ervoor om de linie ter hoogte van Xavi te plaatsen, en dus komt controleur Busquets helemaal vrij. Je ziet de middenvelder van Atletico (in het geel) ook om zich heen kijken, want eigenlijk wil hij doordekken op Busquets, maar dit kan niet omdat rechtshalf Xavi dan vrij zou komen (en hij 'zijn' zone zou verlaten). Dit komt ook omdat de centrale middenvelder van Atletico ook de opdracht heeft om in de linie te lopen in plaats van door te dekken:

Rechtsbuiten Pedro moet de volgende keuze gaan maken. Hij heeft de ruimte om aan te nemen en te draaien, maar dan zou hij vervolgens niet zoveel opties hebben. Dit komt onder meer doordat hij weet dat Atletico in linies/zones verdedigd. Ook is de bal al een tijd aan de rechterkant en dus is de positie aan de rechterkant, net over de middenlijn geen goede, want de tegenstander is waarschijnlijk al lang 'gekanteld' (zie vorige post). Hij ziet dat controleur Busquets vrij staat. Pedro maakt dus de keuze om te kaatsen op controleur Busquets. Je ziet als het ware de denkwolkjes boven de hoofden van de spitsen:' Hé, die staat helemaal vrij, laten we eens inzakken' (al dan niet gepaard met een donderende stem van de trainer die ongetwijfeld iets roept in de trant van:' HARDER WERKEN!'):

Doordat de spitsen terugsprinten en dit blijkbaar het sein is om druk te gaan zetten voor Atletico, speelt rechtshalf Xavi er voor om ook weer meteen te kaatsen op de vrije man (rechtsback Alves):

Alves haalt de bal er vervolgens uit naar centrale verdediger Pique (omdat Atletico nu met 11 man is ingezakt, goede keuze dus) en hebben de spitsen van Atletico binnen 37 seconden al meer achter de bal aan gelopen dan de spitsen van Barcelona in de hele wedstrijd:

In dit tempo vallen er binnen de kortste keren gaten in de defensie van Atletico. Meestal scoort Barca dan ook al binnen 20 minuten.