Analyse Ajax - Spartak Moskou

Toen ik weken terug begon met analyseren door middel van beeldmateriaal, ben ik begonnen met de rol van de controleur te benadrukken. Ik analyseerde toen vooral wedstrijden van Barcelona, omdat zij het enige team waren dat met een middenveld in de punt naar achter speelde. Sinds kort speelt Ajax echter ook met een controleur en twee aanvallende middenvelders. Ajax speelde tegen Moskou één van haar betere wedstrijden. Dit kwam door een aantal dingen, maar ik wil de rol van controleur Anita extra belichten.
De controleur is ontzettend belangrijk in de opbouw, omdat hij de eerste speler is die 'tussen de linies' speelt. Hij speelt tussen de verdediging en het middenveld in. Hij moet de taak van de centrale verdediger overnemen wanneer die mee opkomt, moet rugdekking geven aan de twee aanvallende middenvelders, is belangrijk bij het druk zetten en moet voetballend/technisch gezien erg sterk zijn, want balverlies is op die positie erg gevaarlijk. Bij veel teams zie je dan ook dat zo'n speler een balafpakker is die ballen inlevert bij verdedigers of middenvelders (bijvoorbeeld in een 4-4-2-formatie) omdat hij niet sterk is in het voetballende gedeelte. In een 4-3-3-formatie waarbij je vroeg druk wilt zetten en op balbezit speelt is dit geen optie. Elke speler moet dan over bepaalde basisvaardigheden beschikken omdat je anders teveel balverlies lijdt en onherroepelijk weggecounterd zal worden.

Ajax heeft de aftrap en begint met opbouwen. Je ziet het elftal goed in positie staan. Vier verdedigers, drie middenvelders in de punt naar achter en drie aanvallers (je ziet er één), waardoor er overal driehoeken ontstaan:

*Klik op de plaatjes voor een vergrote versie

Linkercentrale verdediger Vertonghen dribbelt in en kiest ervoor om linksback Blind in te spelen:

Bij de aanname staat Blind erg diep. Ebecilio is een beetje naar binnen getrokken, maar zou dat van mij nog iets verder mogen doen waardoor Blind meer ruimte had gehad. Eriksen blijft er goed 'onder' waardoor de driehoek weer gemaakt is en Blind een keuze kan maken:

Blind kiest ervoor om een actie te maken en verliest daarbij de bal. Doordat Eriksen er onder stond was hij aanspeelbaar, maar verleende hij ook rugdekking waardoor hij nu snel druk kan zetten:

Eriksen is net iets eerder bij de bal en kan de bal naar Blind tikken. Blind kaatst meteen waardoor er een (zeer) korte combinatie ontstaat:

En Eriksen verder kan met de bal:

Dit soort korte combinaties zie je bij Barcelona erg veel. De tegenstander kun je daar gek mee maken. Het vraagt technisch gezien veel van je spelers, maar wanneer je de complete jeugdopleiding daarop hebt ingericht zul je daar altijd beter in zijn dan je tegenstander.
Eriksen probeert vervolgens zijn man uit te kappen maar dat lukt niet. Ook hij lijdt balverlies. Doordat Ajax beweegt in een driehoek is het nu weer Blind degene die er onder staat en rugdekking kan verlenen en druk zetten, evenals linksbuiten Ebecilio. Het is belangrijk dat Blind vóór zijn man staat. Als hij er achter staat kan hij geen bal onderscheppen en geef je de tegenstander de mogelijkheid om te voetballen. Veel trainers (en daarmee de spelers) durven dat niet omdat dit 'te gevaarlijk' zou zijn. De praktijk wijst uit dat wanneer je bezig bent met druk zetten de tegenstander die bal nooit goed bij de vrijstaande speler krijgt. Dat is de reden waarom in 7 van de 10 gevallen Blind de naar voren getrapte bal kan onderscheppen en in 2 van de 10 gevallen de bal te hard is en Vertonghen de bal kan oppikken. De ene keer die overblijft en de bal per toeval bij de tegenstander belandt is ook niet gevaarlijk, omdat hij dan in een hij 1 tegen 1-situatie staat tegen Vertonghen op meer dan 50 meter van het doel. Voordat dit gevaarlijk wordt moet er nog een behoorlijke weg, zowel letterlijk als figuurlijk, bewandeld worden:

Eriksen zet zelf ook goed druk en heroverd de bal in de hoek. Vervolgens speelt hij Ebecilio in. Blind ziet de ruimte en begint al met lopen:

Ebecilio speelt hem goed in de ruimte in:

Blind neemt de bal goed naar voren (!) aan. Daardoor moet de centrale verdediger van Spartak stappen waardoor spits de Jong in een 1 tegen 1 situatie terecht komt in het strafschopgebied. Blind houdt het overzicht en passt naar de Jong:

De Jong draait bij zijn tegenstander weg en kan, doordat de andere centrale verdediger weg, is recht op het doel af:

Hij besluit echter te schieten en de bal wordt gepakt door de keeper:

Zoals gezegd is één van de belangrijke taken van een controleur het verlenen van rugdekking. Ajax lijdt balverlies in de 16 van de tegenstander en Spartak kan uitverdedigen. Anita begint meteen met een sprint om druk te zetten:

De tegenstander kan één keer de bal aanraken waarbij hij de bal net iets te ver voor zich uitspeelt:

Anita zet een tackle in en kan daarbij de bal heroveren. Dit is een heel belangrijk moment, want wanneer Anita dit hier niet doet, kan Spartak counteren of gaan voetballen. In beide gevallen moet het hele team in de achteruit en dat kost ontzettend veel kracht. Nu komt de bal zelfs bij rechtsbuiten Sulejmani waardoor Ajax weer kan aanvallen. Tackles maken is, niet te vergeten, ook een technische kwaliteit die ook door een groot gedeelte van de spelers van Barcelona beheerst wordt (ook door Iniesta en Xavi):

Er is één aspect bij het druk zetten van Ajax wat ik anders zou doen. Bij balbezit van de tegenstander zakt Ajax behoorlijk ver terug op eigen helft en gaat druk zetten op het moment dat de tegenstander het middenveld inspeelt. Hierdoor moet spits de Jong erg veel meters maken en heb je de kans dat de tegenstander er voor kiest om de bal rustig rond te spelen. Wanneer de tegenstander dit ook redelijk goed kan kun je tegen grote periodes oplopen waarin je geen balbezit hebt. Dit was met name in de uitwedstrijd tegen PSV het geval.

Ook in deze wedstrijd deed Ajax het op deze manier. De Jong moet als spits de centrale verdediger afstoppen, terwijl ik liever zie dat dit door een aanvallende middenvelder gebeurd waardoor je de tegenstander echt vastzet:

Nu kan de centrale verdediger in relatief vrije positie de bal inspelen. Vervolgens doet Ajax het wel goed, want Vertonghen dekt door en zit heel kort. Hierdoor zit de speler die de bal krijgt behoorlijk in de tang:

De aanvaller lijdt dus ook balverlies:

Als controleur is het ook heel belangrijk dat je beschikt over een flinke portie positioneel inzicht en overzicht. In tegenstelling tot Enoh heeft Anita dit wel. Een goed voorbeeld is de volgende situatie. Anita zoekt constant de ruimte om vrij te lopen en om ruimte te maken voor centrale verdediger Vertonghen en Alderweireld om in te schuiven. Rechtsback van der Wiel heeft teruggespeeld op Alderweireld en dit is het teken voor Anita om te gaan lopen. Hij loopt weg om ruimte te maken om zo ruimte voor Alderweireld te maken als hij ervoor zou kiezen om in te schuiven:

Alderweireld kiest ervoor om Vertonghen in te spelen, Anita houdt even in:

En loopt vervolgens een paar meter bij zijn tegenstander in zijn rug weg, omdat die eventueel druk zou gaan zetten op Vertonghen. Doet hij dit dan komt Anita helemaal vrij. Doet hij dit niet en blijft hij bij Anita dan kan Vertonghen ongehinderd opkomen:

Dan ziet de middenvelder (je ziet hem kijken) ineens dat Anita bij hem weggelopen is en je ziet hem denken:' Verrek, wat nu?' Anita vraagt al om de bal door met zijn armen naar beneden te wijzen:

Verthongen kiest er voor om Anita ook daadwerkelijk in te spelen. Voor een controleur is dit een vreselijk belangrijk moment. Veel controleurs hebben nu namelijk geen keuzemogelijkheid. Ze hebben niet de techniek en het inzicht om door te draaien en kiezen dan maar voor de driehoek met Alderweireld:

Zo niet Anita. In zijn aanname draait hij door en door de ruimte die hij voor zichzelf heeft gecreëerd door vrij te lopen heeft hij nu de ruimte en de tijd om vooruit te spelen. Daarom is in het combinatievoetbal het eerste balcontact één van de belangrijkste dingen. Door de goede veldbezetting heeft hij ook nog eens drie keuzes:

Doordat rechtsbuiten Sulejmani niet in de bal beweegt moet hij breed spelen op de Zeeuw en is, terecht, boos op Sulejmani en laat dit ook merken:

Nog een voorbeeld. Alderweireld loopt op met de bal, Anita laat zich inzakken. Zo kan hij eventueel herstellen bij balverlies van Alderweireld en tegelijkertijd maakt hij ruimte voor Alderweireld om in te dribbelen:

Wanneer het spel vordert en Alderweireld naar voren heeft gepasst neemt hij zijn positie in het middenveld weer in:

En is hij even later dus weer aanspeelbaar op het middenveld:

Hij verdeelt het spel naar links. Daar komt Ebecilio er niet doorheen en passt terug op Blind. Anita ziet het moment en loopt naar voren. Dit doet hij om opnieuw ruimte te maken voor een inschuivende verdediger, zodat Blind niet helemaal terug hoeft te passen op Verthongen of Stekelenburg:

Blind kan dus spelen op Alderweireld:

Anita vervuld de rol als controleur ontzettend goed en is zeer bevorderlijk voor het teamspel van Ajax. Mede door zijn positiekiezen kon Ajax hier een volle minuut balbezit houden.