Visie: Opbouw, de 'ingezakte' spits

Zoals met veel termen zijn er ook verschillende definities van 'de spits'. De één vindt dat het een grote, sterke speler moet zijn die je als kapstok kunt gebruiken, de ander vindt dat een spits vooral snel moet zijn en een doelpunt moet kunnen maken. Er is nog een derde variant, namelijk de 'voetballende', of 'ingezakte' spits. Dit moet vooral een speler zijn die technisch erg sterk is en goed mee kan komen in het combinatie voetbal.
Ik denk dat je je speelwijze moet laten afhangen van de spelers die je hebt. Wanneer je geen sterke spits hebt kun je er geen opstellen en datzelfde geldt voor alle andere varianten. Barcelona speelt over het algemeen in de 3e variant, namelijk met Messi in de spits. In het plaatje hieronder zie je misschien beter wat ik bedoel, let op de positie van Messi, hij staat tussen de twee aanvallende middenvelders in, nog op de eigen helft:

Het voordeel van zo'n speler is dat de tegenstander keuzes moet gaan maken. Een centrale verdediger zal nooit zo ver meelopen met de spits. Hierdoor kun je op het middenveld een man-meer situatie creëren. Mocht de verdediger wel meelopen, dan ligt het achterin helemaal open. Dat het moeilijk voor de tegenstander is om te bepalen hoe te verdedigen, helemaal als er nog andere positiewisselingen aan de orde zijn laat het volgende moment goed zien; de grijs onderstreepte verdediger heeft geen flauw idee waar hij zijn moet en rent dus maar terug:

De positie van de spits geeft tevens ruimte voor andere aanvallers om te gaan lopen. Er ligt ruimte op de positie waar normaal een 'diepe' spits staat. De vleugelspits kan besluiten om naar binnen te trekken, zodat er ruimte komt voor een opkomende back en je op dat moment theoretisch 3-4-3 speelt:

Allemaal hartstikke leuk, maar hoe werkt dat nu in de praktijk? Wanneer je met een ingezakte spits speelt, is het noodzakelijk dat de controleur switcht tussen zijn positie op het middenveld en achterin (zie de post over de controleur). De backs moeten diep weg staan zodat je optimaal gebruik maakt van de ruimte. Almeria (tegenstander) kiest er namelijk voor om de zijkanten vrij te houden en druk te zetten op de spits (Messi) en de twee aanvallende middenvelders (Xavi en Iniesta) om zo die spelers in elk geval niet aan de bal te laten. Op deze manier krijg je een 'ruit' op het middenveld:

Doordat de backs ver naar voren staan en Almeria er voor kiest het centrum dicht te houden, kiest Mascherano (de controleur) er voor om de linksback (Maxwell) in te spelen:

Je kunt dan ook goed zien dat de spits zich ver heeft laten zakken maar de vleugelspitsen/buitenspelers het veld wel goed breed houden:

 Maxwell kiest voor de weg terug en de bal komt weer bij de controleur, die er voor kiest om precies hetzelfde te doen, maar dan naar de andere kant. Je ziet ook goed de rechtsbuiten ruimte maken voor de opkomende back:

De rechtsbuiten ziet vervolgens dat de back in een lastige situatie terecht gaat komen omdat hij onder druk gezet wordt. De ruimte die hij net gecreëerd heeft voor de back gaat hij nu zelf gebruiken om de back te helpen:

Hij ontvangt de bal, staat 1 tegen 1 tegen de back en gaat een actie maken. Inmiddels heeft de linksbuiten Villa hetzelfde gedaan als de rechtsbuiten (Pedro) net deed. Hij trekt naar binnen om aan de linkerkant ruimte te maken voor de opkomende back:

Doordat linksbuiten Villa naar binnen is gegaan weet de rechtsback van Almeria niet zo goed wat hij moet doen en besluit naar de ingezakte spits Messi te stappen. Hierdoor ontstaat er nog meer ruimte aan de linkerkant:

De naar binnen gekomen linksbuiten Villa komt in de bal en krijgt de bal. Op dat moment gaat de ingezakte spits Messi diep om de vrijgekomen ruimte achter de verdediging te bespelen. Op het moment dat Villa de pass naar Messi geeft houdt Maxwell even in om zijn eigen ruimte niet alvast dicht te lopen:

Messi neemt de bal aan, linksback Maxwell maakt een loopactie naar binnen om de verdediger op het verkeerde been te zetten maar maakt dan alsnog de versnelling buitenom:

En vervolgens schiet Maxwell op doel en raakt uiteindelijk de buitenkant van de paal:

Een ingezakte spits biedt dus ontzettend veel mogelijkheden om van positie te wisselen doordat de tegenstander keuzes moet maken en er daardoor ruimtes ontstaan en door van deze ruimtes gebruik te maken kunnen er kansen gecreëerd worden.

Visie: Opbouw, de controleur

Wanneer je speelt met een controleur en twee aanvallende middenvelders, moeten alle drie middenvelders beschikken over een goede techniek en over enige mate van inzicht. Voor de controleur is inzicht het meest belangrijk. Ik ben van mening dat inzicht, net als techniek, te leren is. 
Buiten dat de controleur belangrijk is (zowel bij balbezit als balverlies) in het geven van rugdekking, is de controleur ook ontzettend belangrijk in de opbouw. Bij het spelen van de opbouw, of het positiespel, gaat het er om steeds een linie van de tegenstander voorbij te komen. Veel tegenstanders zullen met 2 spitsen spelen. Er zijn verschillende manieren om die linie te passeren.
Allereerst moeten de posities goed bezet zijn. De backs moeten diep weg staan en de centrale verdedigers breed. Op deze manier komt er meestal een back vrij, die de keeper met een semi-lange bal kan bereiken. Deze bal brengt echter wel wat risico met zich mee en ik vind dat die bal alleen gespeeld mag worden wanneer er geen andere mogelijkheid is. De andere mogelijkheid is het inzakken van de controleur. Zodoende speel je achterin 3 (verdedigers) tegen 2 (aanvallers). Wanneer je de keeper nog meerekent speel je 4 tegen 2. In de praktijk ziet dit er zo uit: Xavi neemt hier de rol van controleur in (Busquets heeft de rol van centrale verdediger overgenomen van Puyol) en biedt zich in het midden aan, tussen de linies aanval en middenveld van de tegenstander.
*klik op de plaatjes voor een vergrote versie

Vervolgens draait hij door en kan de opbouw/positiespel verder gaan en zijn al 2 spelers van de tegenstander uitgespeeld:

Een paar seconden later zijn alle posities weer ingenomen, zien we weer (van Barcelona) 4 verdedigers en het middenveld in de punt naar achter:

De tegenstander hergroepeert zich, zakt massaal in en wil van daaruit druk zetten. Dit kost veel kracht want de spitsen worden constant uitgespeeld en moeten dan veel meters maken om de organisatie op orde te krijgen. Wanneer de organisatie vervolgens staat begint het weer van voren af aan. De centrale verdediger heeft de bal, de controleur biedt zich tussen de linies aan:

Na een omweg via de keeper en de andere centrale verdediger (blijkbaar vond Pique deze situatie te gevaarlijk) komt de bal er alsnog: de controleur krijgt de bal, kan opendraaien en de twee spitsen moeten weer corrigeren.

Het spel vordert en dezelfde situatie doet zich weer voor. De centrale verdediger krijgt de bal, alleen de controleur staat te diep om aangespeeld te worden en brengt Pique hiermee in de problemen:

Nu loopt de spits iets slimmer. Hij ziet of weet dat hij de controleur in zijn rug heeft en dus niet aanspeelbaar is en besluit druk te zetten op de centrale verdediger. Nu komt het volgende belangrijke aspect van een controleur aan bod. De controleur zorgt er namelijk voor dat de twee halfspelers áltijd een afspeelmogelijkheid hebben. Pique moet een moeilijke beslissing nemen, kiest er voor om de spits uit te kappen en de halfspeler in te spelen. Iniesta staat hier verkeerd, die had voor een makkelijkere oplossing kunnen zorgen:

Pique kan nog net met een halve sliding de pass versturen. De positie van de controleur is nu wederom enorm belangrijk. Xavi was te laat met inzakken, maar staat nu wel goed. Bij balverlies kan hij nu de spits opvangen, en wanneer de bal wel aankomt staat hij vrij voor de kaats:

Nu volgt de kaats van de halfspeler, die zonder controleur niet plaats had kunnen vinden en hem weer voor een moeilijke beslissing had gesteld. Nu is dat probleem er niet:

 

De controleur staat nu met zijn gezicht naar de goal van de tegenstander en kan het spel verplaatsen/openen naar of de linksback die volledig vrij staat, of via de crosspass naar de buitenspeler (Xavi kiest hier voor het laatste): Door die crosspass is overigens weer een linie gepasseerd en doen 4 (!) middenvelders van Malaga niet meer mee en moeten corrigeren door terug te lopen.

Villa (linksbuiten) neemt de bal goed aan en komt hierdoor (en door de snelle verplaatsing van Xavi) in een 1 tegen 1 situatie tegen de back.

De linksback Abidal die al vrij was komt zelfs op waardoor het 2 tegen 1 is en een centrale verdediger moet uitstappen, het middenveld is door de crossbal veel te laat:

Door het uitstappen van de centrale verdediger komen twee spitsen (Pedro en Messi) gevaarlijk voor de goal om de voorzet van Abidal af te werken:

De voorzet is matig, maar hij haalt er nog een corner uit. Het belang van de controleur is dus eigenlijk van levensbelang. Je hebt iemand die rugdekking kan geven bij eventueel balverlies, hij is tegelijkertijd de vrije man op wie uitgekaatst kan worden en hij staat altijd met zijn gezicht naar de goal van de tegenstander waardoor hij veel meer tijd heeft om van tevoren een oplossing te bedenken en die vervolgens snel uit te voeren. Wanneer barcelona had gespeeld met een 10 was dit niet mogelijk geweest.