Analyse Real Madrid - Ajax

In mijn vorige post was ik vrij kritisch op het spel van Ajax van midden jaren 90. Ik vind het goed voetbal, maar niet uitgesproken dominant. Omdat ik die periode niet bewust heb meegemaakt geloofde ik alle verhalen dat het voetbal toen fantastisch was en Ajax geheel Europa wedstrijden lang domineerde. Waarschijnlijk is het hoge verwachtingspatroon voor mij aanleiding om juist de dingen die naar mijn mening niet goed gingen aan te stippen. Om Ajax toch nog een 'kans' te geven heb ik ook de wedstrijd tegen Real Madrid uit 1995 bekeken. Die uitwedstrijd wordt geroemd als één van de beste wedstrijden van Ajax in de geschiedenis. Het meest opvallende verschil tussen het voetbal wat ik heb gezien van Ajax uit de jaren 70 en 90 is dat Ajax in de jaren 70 op balbezit kon spelen, altijd, en ook altijd de bal wilde hebben. Vooral dit laatste is een verschil met het Ajax van de jaren 90. In de wedstrijd tegen Madrid werd dit voor mij vrij duidelijk. Geen probleem wanneer de tegenstander de bal heeft, zolang het maar niet gevaarlijk wordt. Uit de counter kon Ajax dan gevaarlijk worden. Eigenlijk viel me dit ook al op tijdens het afgelopen WK door de manier waarop Duitsland speelde (Löw werd niet voor niets met van Gaal vergeleken) en door de manier waarop Bayern Munchen de laatste jaren onder van Gaal speelt.

In de 1e helft tegen Madrid had Ajax met 3 of 4-0 voor kunnen staan. Dit kwam echter niet doordat ze vanuit balbezit kansen creëerden, maar doordat ze op de counter hadden kunnen scoren. Ik denk dat wanneer je naar het balbezitpercentage kijkt (dat kan ik nergens vinden) zult zien dat Madrid meer de bal heeft gehad.

In de 2e helft gebeurde eigenlijk hetzelfde, alleen werden de kansen toen beter afgemaakt waardoor Ajax met 2-0 won. Ajax begon de 2e helft met balbezit. Keeper van der Sar heeft verdedigende middenvelder/doorschuivende centrale verdediger/controleur Davids ingespeeld. Op dit moment staan er bij Ajax achterin 4 man op lijn. Op het middenveld zie je de twee halfspelers de Boer en Musampa:



Centrale verdediger Blind ziet dit en loopt rustig naar voren waardoor hij een spits met zich meeneemt en de passlijn naar linksback Bogarde vrij komt:

Wanneer je met een nr 10 speelt is het heel belangrijk om een centrale verdediger door te schuiven als controleur op het middenveld, omdat je anders een afspeelpunt en rugdekking mist op het middenveld. Doordat de pass op Bogarde niet hard genoeg is en doordat er een speler van Madrid druk zet moet hij weer terug naar de keeper. Het grote nadeel van 3-4-3 is het feit dat het veld achterin heel moeilijk breed te houden is met 3 verdedigers. Dit probleem werd bij Ajax vaak opgelost door de buitenspelers heel ver te laten inzakken, maar ideaal vind ik het niet. Je ziet hier ook goed dat backs Reiziger en Bogarde niet heel breed staan:



Van der Sar speelt Davids weer in, Blind kiest er voor om naast Davids te komen zodat er wellicht ruimte komt voor Davids om op te lopen. Je kunt overigens weer zien dat de backs niet breed staan:


De spits van Madrid kiest er echter voor om Blind te laten lopen. Op dit moment speelt Madrid met 1 spits. Davids speelt linksback Bogarde weer in:


Bogarde draait naar voren open en dezelfde speler van Madrid gaat weer druk zetten. Op dit moment mist Ajax een controleur op het middenveld:


Doordat Bogarde centraal geen afspeelmogelijkheid heeft kiest hij er voor om linksbuiten Overmars in te spelen. Litmanen staat eigenlijk te diep om de rol van controleur in te kunnen nemen en Davids is ook nog te ver weg om die rol in te kunnen vullen:


Overmars ontvangt maar heeft maar 2 afspeelmogelijkheden omdat de controleur mist. In het positiespel behoor je eigenlijk steeds minimaal 3 afspeelmogelijkheden te hebben:



Hierdoor kan Overmars alleen maar terug op linksback Bogarde (het verhaal wat Sulejmani bij Ajax ook altijd heeft/had). Deze weg wordt echter afgesloten en Overmars lijdt balverlies. Je ziet Davids aan komen sprinten omdat hij waarschijnlijk heeft gezien dat hij te ver weg was:


Een beeld wat steeds weer terug was te zien in deze wedstrijd was deze. Verdedigers/middenvelders van Madrid aan de bal en een Ajax dat in zakt en druk gaat zetten op het moment dat Madrid die aanvallende middenvelders of aanvallers probeert in te spelen. De opbouw werd aan Madrid gelaten, zonder druk te zetten. De buitenspelers laten de zijkanten open en gaan pas druk zetten wanneer de backs ingespeeld worden.
 

Doordat Davids als controleur op het middenveld speelt/staat wordt de Boer op dat moment rechtsback. Aan de andere kant geldt hetzelfde, Musampa staat heel vaak als linksback opgesteld:


De back speelt de bal vooruit naar Raul waar Davids een overtreding op maakt. Dit beeld is om aan te geven dat Ajax misschien dominant was als het gaat om het aantal kansen en het scoreverloop, maar zeker niet wanneer het gaat om balbezit. Dominant vind ik dan ook niet het goede woord. Dinamo Kiev was in haar goede tijd ook niet dominant, maar wel heel goed.

Dan een moment waarop Ajax het qua opbouw beter doet. Van der Sar neemt een doeltrap en speelt rechtsback Reiziger in:


Op dit moment staat het bij Ajax beter. Je kunt alleen met een nr 10 spelen wanneer de tegenstander met 2 spitsen speelt en je daardoor met 3 man achterin kunt spelen. Je ziet de twee spitsen van Madrid en je ziet Davids nu ook goed vóór de verdediging staan in plaats van naast Blind:


Op zich staat Real goed gekanteld met de twee spitsen waardoor alleen linksback Bogarde vrij is. De verdedigers van Ajax hadden echter de kwaliteit om ballen op maat te spelen en ook om ze te durven spelen, ook achterin:



Bogarde neemt de bal weer keurig naar voren aan. Hij wordt weer onder druk gezet door dezelfde instappende middenvelder. Je ziet dat controleur Davids nu wel goed staat. Bogarde kiest er echter voor om zijn man uit te spelen en niet te passen. Musampa maakt het hem ook moeilijk door in de bal te komen terwijl hij eigenlijk weg had moeten blijven, dan was de ruimte voor Davids veel groter geweest:


Het lukt Bogarde om zijn man te omspelen en speelt in 1x diep richting spits Kluivert. Linkshalf Musampa staat nog steeds verkeerd, hij neemt de plek van de controleur in, terwijl hij nu eigenlijk bezig zou moeten zijn om zich onder Kluivert aan te bieden:


Kluivert neemt de bal geweldig aan. Overmars heeft daar al op gerekend en trekt een sprint de diepte in. Het mooiste (mooi, omdat dit het meest effectief en het minste risico op balverlies geeft) was geweest wanneer Musampa hier had aangesloten, Kluivert had kunnen kaatsen en Musampa de bal diep had gegeven op Overmars:



Nu moet Kluivert uit de draai en met links de pass geven op Overmars. Doordat Kluivert een 'aardige' spits is lukt dit nog vrij goed:


De pass is door de moeilijksgraad echter niet erg hard waardoor Overmars even moet inhouden en kostbare seconden verloren zijn gegaan. Overmars probeert vervolgens te passen op de diepgaande Litmanen maar schiet de bal tegen een Madrileen aan.

Het nadeel van het spelen  van 3-4-3 is dat bij balverlies het achterin helemaal open kan liggen. De links- en rechtshalf zakken, zoals ik eerder zei, namelijk regelmatig in om de positie van back over te nemen. Wanneer bij balbezit die spelers naar voren lopen en er vervolgens balverlies wordt geleden, ligt die zijkant dus helemaal open. De Boer is rechtshalf maar staat door een ingooi aan de linkerkant en geeft een pass. Weer het directe spel van Ajax:


De bal wordt echter onderschept:


En komt in de voeten van Raul en die passt vervolgens naar 2e spits Laudrup. Doordat dit de 2e spits is gaat Reiziger naar 'zijn' man toe. Hierdoor komt rechtsbuiten Finidi eigenlijk te staan als rechtsback, maar doordat die nog diep staat valt er een enorm gat in de verdediging en is het organisatorisch een zooitje aan de linkerkant:



De pass komt naar de buitenkant en de linkshalf/buiten van Madrid Amavisca komt daardoor aan de bal. Dit is een goede dribbelaar die nu dus aan de bal komt met ruimte voor zich en staat Ajax achterin overal 1 tegen 1:

Blind kan alleen met een overtreding, die geel oplevert, orde op zaken stellen. Had hij dat niet gedaan, dan had dit zomaar de 1-0 kunnen opleveren:


Voordat ik het verwijt krijg te kritisch te zijn, de 1e goal van Ajax is een beauty. Achterin begint de opbouw met de Boer (die de bal komt ophalen vanuit de back-positie). Litmanen gaat de diepte in en Davids neemt zijn positie als controleur weer in:


De Boer speelt spits Kluivert in waardoor er in 1 klap een linie van 4 spelers van Madrid gepasseerd zijn:


Kluivert neemt de bal goed aan, draait en geeft de bal mee aan controleur Davids die zich goed vooruit vrij loopt:


Davids loopt door en kan rechtsbuiten Finidi inspelen. Litmanen loopt achter zijn rug om al diep:


Finidi geeft vervolgens een magistrale steekbal op de doorgelopen Litmanen:


En Litmanen werkt keurig af:



De eerlijkheid gebied wel te zeggen dat dit één van de eerste keren was dat Ajax via de opbouw van achteruit tot een kans wist te komen. In de 1e helft waren het vooral counters die erg gevaarlijk waren. De eerlijkheid gebied ook te zeggen dat Ajax in de periode ná de 0-1 10 minuten had waarin het op balbezit kon spelen en superieur was. Valdano (coach Madrid) koos er toen voor om 2 wissels te brengen en alles of niets te gaan spelen. Ajax kwam onder druk te staan en door (wederom) een counter werd de 0-2 gemaakt.

Linkshalf Amavisca lijdt balverlies en Blind gaat er met de bal vandoor:


Blind kon de bal net aantikken en naar Finidi spelen. Finidi gaat langs zijn tegenstander:



Hij loopt zelf helemaal door en speelt dan af naar Kluivert:



Kluivert neemt de bal mee en wil eigenlijk steken op Litmanen, maar de bal komt met een gelukje bij Overmars:



Overmars gaat zijn man voorbij:


...legt terug en Kluivert tikt in:



Al met al een goede wedstrijd van Ajax en een vrij machteloos Madrid. Deze wedstrijd vond ik Ajax alleen niet dominant, de bal werd vaak aan Madrid gelaten en dan werd vertrouwt op de goede verdedigende organisatie en de counter. Het was goed, effectief en bij vlagen briljant, maar naar mijn mening niet dominant.

Analyse Ajax - Panathinaikos

In mijn vorige post heb ik het onder andere over buitenspelers gehad. Buitenspelers met 'het krijt aan de schoenen' hebben in mijn ogen nooit bestaan. Ik werd in die gedachte bevestigd door de wedstrijd Ajax - Bayern Munchen te bekijken. Omdat ik het toch zeker wil weten heb ik ook de wedstrijd Ajax - Panathinaikos uit 1971 bekeken. Ik let, zoals altijd, vaak op dingen als de opbouw, de posities op het middenveld en de manier waarop er druk wordt gezet. Daar komt nu dus ook nog 'de buitenspeler' bij.

Ik begin met de manier van druk zetten. Het is de 4e minuut en Panathinaikos heeft een ingooi, diep op eigen helft. Je ziet bij Ajax de 3 spitsen voorin:



De bal wordt teruggekaatst naar de man die ingooide en vervolgens naar voren geschoten. Daar wordt de bal opgepikt door een middenvelder. Er staat op dat moment 1 middenvelder van Ajax bij:


De speler met bal omspeelt de middenvelder van Ajax en geeft een pass naar voren. Op dit moment heeft Ajax drie spelers bij de situatie staan en het druk zetten begint:



Rechtsbuiten Swart zakt ook nog in waardoor ze in principe van alle kanten druk kunnen zetten:


De bal wordt verder naar het midden gespeeld. Belangrijk is de middenvelder van Ajax die het kortst op de situatie staat:



Die gaat namelijk doordekken. Hij laat zijn eigen man lopen, gaat er vanuit dat die overgenomen wordt en blijft druk zetten op de bal:


De bal wordt weer doorgespeeld. Het probleem is dat niet iedereen met dezelfde ijver aan het druk zetten was, waardoor die man tijd heeft om naar voren te kijken en te spelen:


De wordt naar voren gespeeld naar de speler die net doorgelopen was en werd losgelaten door de middenvelder van Ajax. Belangrijk is of die man is overgenomen. Doordat dit zo is moet hij de bal in één keer doorspelen:


Panathinaikos had toen een goed team met veel erg goede voetballers. Vooral technisch gezien kon Panathinaikos een heel eind mee met Ajax. De speler tikt de bal goed door naar de volgende man. Ook die is losgelaten door de man die zoeven doordekte en deze man moet dus ook weer overgenomen worden. Ook dit gebeurt:


De speler kan zich op techniek uit de situatie draaien en Ajax kan zich daarna hergroeperen. Panathinaikos heeft zich dus uit deze situatie gevoetbald, wat knap is. Panathinaikos bouwt verder op. Ajax hanteert het positioneel verdedigen. Zoals ik in een eerdere post heb gezegd is het daarbij belangrijk zoveel mogelijk linies/zones te creëren zodat de tegenstander gedwongen wordt veel keuzes te maken, veel linies te doorbreken en daarbij fouten te maken. In dit beeld zie je dat Ajax 6 linies heeft opgeworpen:


Hierdoor moet de lange bal gespeeld worden die te hard is en opgepikt kan worden door de keeper. Voetbal is een spel wat altijd hetzelfde zal blijven. Barcelona speelt tegenwoordig op deze manier, Ajax begon ermee in de jaren 70. Het enige wat veranderd is, is de snelheid waarmee er gespeeld wordt.


Dan de buitenspelers. Linksbuiten Keizer mag toch met recht een 'klassieke buitenspeler' genoemd worden. Een buitenspeler met het krijt aan de schoenen. Ajax is bezig met de opbouw en verdediger Hulshoff gaat een crosspass spelen op linksbuiten Keizer:


Keizer ontvangt de bal, maar niet aan de zijlijn. Hij was daarvoor naar binnen getrokken en moet dus naar buiten lopen en zelfs dan staat hij nog bij de punt van het 16 meter gebied:



Keizer neemt de bal vervolgens met zijn rechterbeen aan, gaat buitenom en geeft de voorzet waaruit van Dijk de 1-0 binnen kopt. Het is wel de enige keer in de hele 1e helft dat hij dit doet.

Dan het meeverdedigen. Ook Keizer moest gewoon zijn meters terug maken. Ajax heeft net de bal veroverd en Keizer wordt zelfs in het centrum ingespeeld, diep op eigen helft:



Vervolgens loopt Keizer door naar voren. Hij blijft daarbij gewoon in het centrum en staat niet op links. Sowieso stond Keizer deze wedstrijd ook vaak in de spits en wisselde veel met Cruijff (die overal en nergens liep). Ook rechtsbuiten Swart wisselde veel van positie en stond niet altijd aan de rechterkant:


Dan het positiespel van Ajax. Ajax heeft een ingooi:



De ingooi wordt meteen teruggekopt:


Swart speelt de bal vervolgens terug:



De rechtsback van Ajax heeft vervolgens drie keuzes (dat is altijd het minimaal aantal keuzes dat een speler moet hebben). Hij kan rechtsbuiten Swart weer inspelen, hij kan de doorgeschoven verdediger Vasovic (nr2) inspelen of hij kan de rechtshalf inspelen. De driehoeken zijn goed zichtbaar:


Hij kiest er voor om de rechtshalf in te spelen, die weliswaar onder druk gezet wordt:



De rechtshalf maakt echter een lichaamsschijnbeweging waardoor hij zichzelf vrij speelt. Opnieuw zijn de driehoeken zichtbaar:


De rechtshalf maakt vervolgens een mindere keuze door de bal in één keer te willen voorzetten. Hij trapt de bal te hard en zo wordt het een doeltrap. Het gaat er om dat de posities bezet zijn en de speler met bal keuzes kan maken.