Analyse Nederland - Duitsland

Helaas heb ik door tijdgebrek de wedstrijd van Oranje tegen Denemarken niet kunnen analyseren. Je denkt van tevoren dat het voetbalseizoen voorbij is en je dus tijd genoeg hebt maar ik ben inmiddels begonnen met het trainen van mijn B-junioren en zeker in het begin gaat daar behoorlijk wat tijd in zitten (trainingen voorbereiden, gesprekken met bestuur, teamleider(s), spelers etc.). Daarom heb ik besloten om één moment uit de wedstrijd tegen Denemarken te halen en me voor de rest te focussen op de wedstrijd tegen Duitsland van afgelopen woensdag.

Nederland stelt teleur en dat heeft naar mijn mening een aantal redenen. Een reden is dat de spelers volgens mij niet meer de absolute wil hebben om kampioen te worden. Wellicht dat de afwezigheid van De Boer (zijn bezetenheid) daar mee te maken heeft. Daarin neem ik Van Marwijk niet zoveel kwalijk, want dat is een ontzettend moeilijk te sturen proces.
Wat ik Van Marwijk wél kwalijk neem is de manier van voetballen. Ik vond het tijdens het afgelopen WK al verschrikkelijk, maar Nederland speelt op een heel 'onhollandsche' manier. We spreken tegenwoordig over blokken bij Oranje. Een verdedigend blok en een aanvallend blok. Kan iemand me vertellen waar dat vandaan komt? Hebben we ooit met zulke blokken gespeeld? Het probleem daarvan is dat het elftal in twee stukken uit elkaar valt wanneer het spel gemaakt moet worden. Tijdens het WK was dat probleem minder aanwezig want toen speelde Oranje vrij verdedigend en counterden ze zich steeds naar de volgende ronde. Als het spel gemaakt moet worden kwamen ze ook toen al in de problemen en hadden ze (we?) er natuurlijk al uit moeten liggen tegen de Brazilianen.
Nederland speelt met twee blokken die steeds vaker uit elkaar vallen en daar komt nog eens het probleem van de opbouw met twee controleurs die naast elkaar staan bij. Als je dan ook nog eens net niet dat geluk hebt wat je het afgelopen WK wel had (ik noem een schot van Sneijder recht op de keeper die er in gaat), dan blijft er maar bar weinig over. Nu moet Nederland ineens gaan voetballen als het 1-0 achter komt. Tjah, hoe doe je dat eigenlijk? Ik ga het dus ook niet hebben over de gemiste kansen van Nederland. Tegen Denemarken waren die er wel, maar dat vind ik nooit zo interessant. Kansen kun je altijd missen wanneer je niet in vorm bent of net dat beetje geluk mist. Het gaat er om dat je zo dominant bent dat je geen kansen weg geeft en er zelf zoveel creëert dat er altijd wel één of twee in moéten gaan omdat de kansen niet te missen zijn. Nederland heeft natuurlijk behoorlijk wat kwaliteit in het team.

Als je in zakt en countert is aanvallen niet zo'n probleem. Je verovert de bal, geeft de bal aan Sneijder of Van Bommel, die speelt Robben in, die speelt een mannetje voorbij en gaat zelf voor de actie of geeft een steekbal op een andere spits en schieten maar. Doe je dat twintig keer in een wedstrijd dan maak je er wel twee of drie. Anders wordt het als de tegenstander vroeg stoort bij balverlies of juist helemaal niet stoort en in zakt. Wat dat betreft vond ik de Denen niet zo slim spelen, want die speelden vrij ver naar voren, maar zónder druk te zetten op Nederland. Dat is vragen om problemen en die kregen ze dan ook in de eerste twintig minuten. Maar omdat bij Nederland de posities niet kloppen moet er zoveel gelopen worden dat Nederland het allemaal niet meer aan kan na twintig minuten. Niet verwonderlijk leefde Nederland direct na rust weer wat op en duurde die opleving ongeveer tien minuten (en toen waren ze weer moe).

Ik spring in de wedstrijd tegen Denemarken naar de 27e minuut, vlak na de 0-1. Willems heeft net ingegooid naar Vlaar en die loopt op met de bal. Normaal gesproken staat De Jong als linkercontroleur vlak voor Vlaars neus en kan hij dus niet zoveel. Dit keer doet De Jong het al beter en staat eigenlijk in de positie van de verdedigende middenvelder. Denemarken staat in een klassieke 4-4-2 formatie en de manier waarop Nederland dit probeert uit te spelen is door ruimte te maken voor Vlaar om het middenveld in te schuiven. Dit wordt ook vaak geleerd bij de jeugd in Nederland tegenwoordig:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prima toch? Ja en nee. Ga je de godganse wedstrijd je centrale verdediger, wat in de meeste gevallen niet je beste voetballer is, het middenveld laten in dribbelen om even een goede dieptepass te geven? Vlaar doet het  nu wel, hij dribbelt helemaal het middenveld in en passt op Van Persie:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Misschien vraag je je weer af wat daar mis mee is, maar het gaat in het voetbal om de details. Je hebt nu een centrale verdediger die van achter en van voren onder druk gezet wordt en op snelheid een pass moet geven aan een spits. Dat is hartstikke leuk wanneer je Cruijff centraal achterin gaat zetten, maar het is gewoon niet zo slim, ook al gaat het misschien wel een keer goed. Deze keer gaat het fout. De pass is te hard (ongecontroleerd) en Van Persie kan hem dus niet goed aannemen:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hoe had Nederland dit beter kunnen doen? We gaan terug naar het eerste screenshot. Ik vind dat er een linkshalf moet zijn die in de ruimte speelt, een back die door moet schuiven en een buitenspeler die naar binnen moet komen. Zo dus:

Zo ontstaan er overal driehoeken die er anders niet te vinden zijn en wordt Willems de vrije man. Speel je met aanvallende backs, dan kunnen die overal het algemeen beter voetballen dan je centrale verdedigers. Ook in dit geval is dat zo. Ook kun je Sneijder in spelen die bij zijn man kan wegdraaien en verder kan combineren met de naar binnen gekomen Affelay. Dan heb je Sneijder en Affelay tussen de linies spelen en Willems als vrije man die kan doorstomen aan de zijkant. Dan heb je de mensen die goed kunnen voetballen aan de bal en heb je dus ook nog eens minder kans op balverlies. Dus zowel aanvallend als verdedigend is dit de betere optie. Stel je voor dat Vlaar balverlies had geleden bij zijn dribbel, wat een reële kans is aangezien dribbelen niet één van zijn sterke punten is. Dan had Willems als 17-jarig jochie één tegen één of misschien zelfs twee tegen één gestaan en lag er een enorme ruimte in de verdediging. Dan kunnen er twee dingen gebeuren. Of De Jong heeft binnen 70 minuten rood, of Nederland gaat het heel moeilijk krijgen. Het tweede was het geval.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tegen Duitsland was het niet anders. Ja, Van Persie had kunnen scoren in de 6e minuut en had dat misschien zelfs wel moeten doen. Maar ik zie Torres en Silva bij Spanje ook genoeg kansen missen, en toch winnen die hun wedstrijden en hebben ze nog geen doelpunt tegen. 

Je kunt het probleem meteen al zien vanaf de aftrap. Doordat we met twee controleurs spelen en met een nummer 10 die speelt als tweede spits, liggen er enorme ruimtes op het middenveld. En doordat de backs breed staan en ook de twee buitenspelers/4-4-2-halfspelers, is er geen mogelijkheid om op te komen voor wie dan ook:

Ik vind het niet zo gek dat spelers na 20 minuten volledig kapot zijn.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ook druk zetten is in deze formatie ontzettend lastig, omdat de nummer 10, Sneijder, als tweede spits speelt. Daardoor komt er van Duitsland altijd een back of een middenvelder vrij:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De back wordt aangespeeld en dan zie je dat Nederland totaal niet agressief doordekt. Affelay gaat (halfslachtig) druk zetten op de back en De Jong loopt rustig door naar wat de man van Affelay was. Van Bommel zou dan eigenlijk ook door moeten schuiven en dan heb je ze in elk geval vast staan. Dan nog kun je niet goed druk zetten en loop je je dood, maar dan komen ze er in elk geval niet doorheen. Nummer 6 Khedira en nummer 8 Özil krijgen beiden drie a vier meter ruimte. Dat is veel te veel:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Khedira wordt ingespeeld, kan door het ontbreken van druk gewoon naar voren draaien en hun buitenspeler in spelen. Özil staat ook nog steeds vrij doordat Van Bommel veel te laat is:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Müller wordt ingespeeld door Khedira en kaatst meteen op Özil. Khedira is doorgelopen en zo speelt Duitsland een drie tegen twee situatie uit. Pas op dit moment begint Van Bommel te zien dat hij wat haast moet gaan maken maar is dan al te laat. Achterin ligt het helemaal open:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hoe had het dan anders gemoeten? Als je op deze manier wilt spelen moeten de controleurs gewoon sneller overnemen. Dat kost ontzettend veel kracht want ze moeten dit van links naar rechts doen, maar die kun je dan na 70 of 80 minuten wisselen voor een een andere doodloper. Dan krijg je in elk geval weinig tegendoelputnten en kun je misschien in de counter iets doen. Als je echter druk wilt zetten om de bal te veroveren moet je het anders doen. We gaan daarvoor weer terug naar het eerste moment. Sneijder zou daar als linkshalf druk moeten gaan zetten vanuit Khedira op de centrale verdediger. Hummels vind ik een hele goede voetballende verdediger (als ik Barcelona was zou ik het wel weten) maar ook hij krijgt het onder druk heel lastig, zoals iedereen. Als je er dan ook nog eens voor zorgt dat hij geen afspeelmogelijkheden heeft verover je of daar al de bal, of hij geeft een lange pass (95% van de gevallen) of hij moet terug op de keeper waardoor je als elftal op kunt schuiven:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

In de vierde minuut zitten we in een zelfde soort situatie. De Jong is even daarvoor met zijn middenvelder mee diep gegaan. Van Bommel moet dan ook weer in sprint naar Schweinsteiger toe die de ruimte gaat benutten. Hij doet dit opnieuw niet aggressief genoeg waardoor Schweinsteiger totaal vrij staat tussen de linies. Matthijsen coacht De Jong dat hij door moet stappen, maar dan ben je te laat en sta je achterin ook nog eens één tegen één. En uiteraard loopt Sneijder als tweede spits lucht te verdedigen:

Deze keer liep het met een sisser af. Schweinsteiger speelde de bal namelijk meteen door naar Khedira die in een één tegen één kwam met Mathijssen, maar hij nam de bal niet goed aan. Dit soort problemen zijn veel groter dan een keer een paar kansen missen. Dit zijn veel gevaarlijker situaties omdat je weet dat Duitsland de kwaliteit heeft om het wél af te maken, maar dat hebben we allemaal kunnen zien.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Het grappige is dat de bekende kans van Nederland ontstaat doordat Affelay tijdelijk gaat spelen als linkshalf. Affelay speelde helemaal geen goede partij, maar zo kun je zien hoe je alleen al door goed te staan waardevol kunt zijn voor je team.
Matthijssen speelt De Jong in die zich weer aanbiedt als verdedigende middenvelder. Affelay ziet al dat de linkshalf mist en dat Sneijder zich niet gaat laten zakken. Hij loopt naar de positie:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vervolgens wordt Willems aangespeeld. De back van Duitsland durft niet door te dekken op Affelay. Niet bijster slim omdat Nederland op dit moment zonder linksbuiten speelt, maar zo zie je maar weer dat ook spelers op topniveau vaak niet meer voetbalverstand hebben dan spelers in het amateurvoetbal. Ze hebben alleen meer talent:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Willems had de bal in één keer kunnen spelen maar koos er voor om de bal eerst aan te nemen. Wat je dan vaak ziet is dat de speler weer diep gaat omdat hij de bal niet heeft gekregen. Affelay doet het echter goed door zich opnieuw iets te laten zakken waardoor hij weer aanspeelbaar wordt:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Affelay opent het spel naar de rechterkant en dan zie je Nederland eindelijk in een formatie staan die er toe doet. Sneijder kun je (met veel goede wil) een naar binnen gekomen linksbuiten noemen en het middenveld met Van Bommel, De Jong en Affelay staat prima. Van Bommel heeft zo zelfs de ruimte om ingespeeld te worden:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Van Bommel speelt terug op Mathijssen. Affelay doet het opnieuw prima door te blijven staan waardoor er weer een middenvelder vrij komt. Daarom is het spelen met drie centrale middenvelders zo verschrikkelijk belangrijk. De vrije man wordt weer Van Bommel. Sneijder staat nu als ingezakte spits opgesteld en Van Persie en Robben als buitenspelers. Wat mij betreft is dit een prima opstelling om mee te beginnen. Natuurlijk kun je dan discussieren over individuele spelers, maar het belangrijkste is dat de posities goed zijn ingevuld. Ook zie je Van Persie al de loopactie maken waaruit hij straks de grote kans gaat krijgen:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Van Bommel draait open en geeft de pass:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En Van Persie mist helaas:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gelukkig heeft Affelay zich daarna weer keurig aan zijn opdracht gehouden zodat we dit niet meer gezien hebben in de wedstrijd, maar daar is maar één schuldige voor aan te wijzen. Duitsland is namelijk helemaal niet zo goed. Ze spelen op dezelfde manier als wij en als de rest (op Spanje na). Zij doen dat alleen wel het best van iedereen.

Het probleem van de blokken wordt ook na een klein kwartier weer goed duidelijk. Iedereen staat maar te wijzen omdat er geen duidelijkheid is over wie welke man oppakt. Het blok van vier staat voorin niets te doen; Sneijder heeft een belangrijke conversatie met de lucht, Robben ziet zich genoodzaakt om de spelers achter zich te wijzen op de vrijstaande Khedira en De Jong en Van der Wiel vinden ook dat Van Bommel die op moet pakken. Dat is allemaal leuk, maar wie pakt de back dan op? En als Khedira ingespeeld wordt is er de wereld aan ruimte om open te draaien. Speel je met een derde middenvelder dan is dit probleem er niet:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ik vind dat Lahm de man van Robben is, maar zelfs als die hem laat lopen en je met drie middenvelders speelt kun je het opvangen. Maar omdat Sneijder niet die derde middenvelder is kom je steeds een mannetje te kort en is het een receipe for disaster en kan Duitsland combineren wat het wil. Dat ze dit niet doen zegt weer genoeg over het niveau van Duitsland (Lahm speelt naar de zijkant waardoor het moment voorbij gaat):

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dan nog een keer de opbouw. De Jong heeft zich weer prima laten zaken als verdedigende middenvelder en Van Bommel staat nu een keer niet als rechtshalf maar als linkshalf. Heitinga heeft een probleem, want die kan de rechtshalf niet in spelen, want die is er niet. In dit geval zou hij dus het middenveld in moeten dribbelen ala Vlaar:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Duitsland staat echter iets beter dan Denemarken verdedigend gezien en dus kan Heitinga helemaal niets dan spelen op Van der Wiel, die vervolgens ook niets anders kan dan terugspelen op een centrale verdediger of de keeper. En dit ritueel zie je over and over again. Ik zou als trainer helemaal gek worden aan de kant:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Als laatste pak ik het eerste doelpunt van Duitsland erbij, omdat deze het gevolg is van hetzelfde probleem. Van Persie en Sneijder zijn de twee spitsen en pakken Schweinsteiger dus niet op. Van Bommel en De Jong staan (nu wel) keurig bij hun man, Özil en Khedira. Je kunt beargumenteren dat Robben Schweinsteiger dan op zou moeten pakken, maar als die dat doet is hij na vijftien minuten kapot, dus ik begrijp dat hij dit niet doet:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uiteindelijk wordt Schweinsteiger ingespeeld en heeft hij nog steeds alle ruimte:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Waardoor hij de pass kan geven op Gomez die kan scoren:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Je kunt tegen Portugal honderd andere spelers opstellen, maar als de manier van spelen niet veranderd gaat het ook tegen Portugal niet lukken om te winnen.